Merkez Bankası Zorunlu Karşılık Uygulaması Nedir?
Merkez Bankası’nın zorunlu karşılık uygulaması, bankaların belirli bir oranda mevduatlarını Merkez Bankası’nda tutmalarını zorunlu kılan bir finansal düzenlemedir. Bu uygulamanın amacı, bankacılık sisteminde likiditeyi kontrol altında tutmak, para arzını düzenlemek ve finansal istikrarı sağlamak için bir araç olarak kullanılır. Zorunlu karşılık oranları, Merkez Bankası’nın ekonomik koşullara ve para politikasına göre belirlediği oranlardır. Örneğin, bir banka mevduatlarının belli bir oranını zorunlu karşılık olarak Merkez Bankası’nda tutmak zorundaysa, bu tutar bankanın kredi verme kapasitesini sınırlar ve böylece ekonomideki para miktarını kontrol altına alır.
Zorunlu karşılıklar, genellikle bankaların toplam mevduatlarının bir yüzdesi olarak belirlenir ve bu oranlar dönem dönem ekonomik duruma göre Merkez Bankası tarafından ayarlanabilir. Bu düzenleme, bankaların likidite riski yönetimini güçlendirmeyi ve bankacılık sisteminin geneline yayılan finansal riskleri minimize etmeyi amaçlar.
Güncel Değişiklik
Son dönemde Merkez Bankası, zorunlu karşılık uygulamasında bazı değişiklikler yapmıştır. Habere göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kredi büyümesiyle bağlantılı zorunlu karşılık oranlarını ve diğer düzenlemeleri revize etti. TCMB’nin aldığı yeni karara göre, bankaların belirli bir kredi büyüme oranını aşmaları durumunda uygulanan zorunlu karşılıklar ve menkul kıymet tesis yükümlülükleri yeniden düzenlendi. Bu değişiklik, bankaların kredi verme iştahını sınırlamak ve makroekonomik dengeleri korumak amacıyla gerçekleştirildi.
“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, parasal aktarım mekanizmasını desteklemek amacıyla zorunlu karşılık uygulamasında aşağıdaki değişiklikleri yapmıştır:
Gerçek kişi TL mevduat payı %45 ile %50 arasında bulunan bankalar için aylık artış hedefi 0,8 puana yükseltilmiştir.
Gerçek kişi TL mevduat payı %60’ı geçen bankalar için aylık artış hedefi kaldırılarak, %60’ın üzerinde kalınması koşulu getirilmiştir.
KKM’nin TL’ye geçişine ve yenilenmesine ilişkin toplam hedef hesaplamasına tüzel kişi KKM dahil edilmiştir.
TL mevduat için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına TL’ye geçiş oranı seviyesine göre uygulanan faiz oranı üst sınırı, politika faiz oranının %84’üne yükseltilmiştir.
TL zorunlu karşılıklarda bloke tesis oranı 5 puan artırılmıştır.”
Yeni düzenlemeye göre, belirli kredi büyüme limitlerini aşan bankalar için zorunlu karşılık oranları artırılacak, bu da bankaların kredi verme kapasitelerini sınırlayarak ekonomideki para arzını kontrol altına almayı hedefliyor. Ayrıca, bankaların bu yükümlülükleri yerine getirme sürecinde belirli esneklikler tanındığı ve kredi büyüme hızını dengelemeye yönelik çeşitli teşviklerin de getirildiği belirtiliyor.
Bu değişiklik, Türkiye ekonomisinin mevcut koşullarına uyum sağlamak ve finansal istikrarı korumak için alınan bir önlem olarak öne çıkıyor.
