Katılım bankacılığı olarak da bilinen faizsiz bankacılık; müşterilerden toplanan fonların, şirketlerin çeşitli projelerine fon sağlanarak kullanılır ve bu projelerden elde edilen kar payları vade sonunda kar fonuna dönüştürülür. Yatırım yapılan araç, faiz kazancı olduğundan klasik bankacılıktan ayrı olarak tercih edilir.
Faizsiz bankacılık sistemi, şu şekilde işler: İlk olarak, banka tarafından finansman talebinde bulunan müşterilerine vekalet verilir. Müşteri de banka adına satın alma işleminde bulunur. Anlaşılan kar ve vade ile geri ödeme işlemi gerçekleştirilir. Ticaret sonucunda elde edilen kar ve zarar, katılım sahiplerinin hesabına yansır.
Kâr paylarındaki faiz oranları, klasik bankacılıktaki faiz oranlarına yakındır. Bu durum sebebi; katılım bankaları ve diğer bankaların piyasa üzerindeki rekabetidir.
Kâr payı ve faiz arasındaki fark nedir?
- Kâr payı vade sonunda belli olurken faiz, vade başında belirlenir.
- Kredi yerine finansman sözcüğü kullanılır.
- Kâr payında, katılım hesabı havuzunda toplanan fonlar kullandırılır ve buradan doğan pay ödenir. Faizde ise bankanın çeşitli kaynaklardan elde ettiği gelirden belirli bir miktar ödenir.
- Kâr payı, bankanın karına bağlı olarak gelişir. Banka az kar ettiğinde müşteri de az, çok kar ederse müşteri de yüksek kâr alır. Faiz ise bankanın kârına bağlı olan bir sistem değildir. Banka kâr etse de etmese de müşteriye ödenecek faiz bellidir.
Katılım bankaları hangi hizmetleri sunar?
Katılım bankaları, mevzuat bankaları ile aynı sistemi verirler. Döviz alım-satım işlemi, kredi kartı, fatura ödeme, havale ve EFT işlemlerini gerçekleştirmenize olanak sağlar. Telefon ve internet bankacılığında, katılım bankası işlemlerinizi tamamlayabilirsiniz. Aynı zamanda, katılım bankalarının da ATM kullanımı bulunur.
Faizsiz bankacılıkta zarar edilir mi?
Katılım bankası havuzları, büyük miktarlardan oluşur. Bu miktarlar, birçok müşterinin finansman desteğini oluşturur. Katılım bankasına finansman desteği talebinde bulunan kişiler, değerlendirme sürecinden geçer. Değerlendirmedeki amaç; zarar eden müşteri sayısını azaltmaktır. Hesap havuzu, oldukça büyük olduğundan zarar eden müşteri sayısı da genellikle az olur.
Dünyada fazlasıyla yaygın olan faizsiz bankacılık sistemini, ülkemizde temsil eden bankalar şunlardır:
- Albaraka Türk Katılım Bankası
- Kuveyt Türk Katılım Bankası
- Türkiye Finans Katılım Bankası
- Vakıf Katılım Bankası
- Ziraat Katılım Bankası
Katılım bankası avantajları nelerdir?
Faizsiz bankalar, diğer banka kuruluşları gibi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası gibi kamu kuruluşları tarafından denetlemeye tutulur. Bankalar, faiz hassasiyeti sebebiyle kayıt dışında kalan ekonominin kontrol edilmesini sağlar. Aynı zamanda çağdaş ve sağlam bir bankacılık sistemidir. Krizlerden daha az etkilenen katılım bankaları, reel sektörlerle bire bir bağlantı içerisinde olduğundan dolayı sağlıklı bir sistemle çalışır. Bunun yanında, KOBİ’lere finansman desteği sağlar.
Katılım bankalarında tasarruflara güvence bulunur mu?
Mevduat bankalarında olduğu gibi katılım bankalarında da tasarrufların, kâr payı dahil olmak üzere belirli bir bölümü Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunda güvence altına alınır. Bu durum ticari hesaplar için geçerli değildir.
